Wystawa prezentuje dziesięć najcenniejszych zabytków rękopiśmiennych ze skarbca Biblioteki Narodowej – takich, które ze względu na swoją wyjątkową wartość opuszczają skarbiec niezwykle rzadko, oryginały mogą oglądać tylko nieliczni, ale wszyscy mają możliwość przejrzeć je karta po karcie na polona.pl. Opowiadając o rękopisach, wystawa nakreśla ciekawy obraz początków Polski i polskiej kultury.

Obok rękopisów całkowicie unikatowych, takich jak najstarszy spośród prezentowanych Rocznik świętokrzyski dawny z zapiskami o przybyciu Dąbrówki do Mieszka oraz chrzcie władcy,  bogato iluminowany, luksusowy Sakramentarz tyniecki, Psałterz floriański, w którym kolejne wersety zapisane są naprzemiennie w trzech językach czy Mszał Erazma Ciołka – biskupa i królewskiego dyplomaty – ozdobiony renesansowymi miniaturami słynnego Stanisława Samostrzelnika, na wystawie omówiono również teksty zachowane w więcej niż jednym odpisie. Są to między innymi: zapisy kronikarskie tajemniczego Galla Anonima, Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego Jana Długosza będące syntezą dziejów Polski i Bogurodzica – pieśń uważana za nasz pierwszy hymn narodowy. Niektóre niewielkich rozmiarów i zupełnie niepozorne, jak pergaminowe paski z tekstem Kazań świętokrzyskich. Inne kunsztownie i bogato zdobione, posiadające wyjątkowe walory estetyczne, jak Katalog arcybiskupów gnieźnieńskich. Wszystkie pochodzą z  okresu od XI do XVI wieku, większość powstała na terenie średniowiecznej Polski. Wystawa przybliża ich treść, historię oraz znaczenie dla polskiej tożsamości narodowej.

Ekspozycja prezentuje również faksymile wyjątkowego rękopisu polskiego orientalisty i pełnego pasji podróżnika z tytułem emira Wacława Seweryna Rzewuskiego: Sur les Chevaux Orientaux provenants des Races Orientales – O koniach wschodnich wywodzących się z ras orientalnych. To unikatowa na skalę światową praca w zamierzeniu poświęcona koniom arabskim, ale w rzeczywistości stanowiąca arcybogate kompendium wiedzy o geografii, kulturze i historii Bliskiego Wschodu. Dzieło – własnoręcznie spisane i zilustrowane przez Wacława Seweryna Rzewuskiego setkami barwnych rysunków między 1820 a 1826 rokiem po jego powrocie z dwuletniej wyprawy do krajów arabskich – obejmuje prawie 800 stronic w trzech woluminach.

Wystawę można oglądać w następujących bibliotekach:

Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Witolda Gombrowicza w Kielcach
ul. Księdza Piotra Ściegiennego 13, 25-033 Kielce

• 2.10 – 13.10 2023

Publiczna Biblioteka Gminy Grodzisk Mazowiecki
ul. 3-go Maja 57, 05-825 Grodzisk Mazowiecki

• 16.10 – 27.10 2023

Miejska Biblioteka Publiczna im. Jana Pawła II w Rawie Mazowieckiej
ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 7, 96-200 Rawa Mazowiecka

• 30.10 – 10.11 2023

Miejska Biblioteka Publiczna w Tomaszowie Mazowieckim im. Teresy Gabrysiewicz – Krzysztofikowej
ul. Mościckiego 6, 97-200 Tomaszów Mazowiecki

• 13.11 – 24.11 2023

Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Próchnika w Piotrkowie Trybunalskim
ul. M. Curie-Skłodowskiej 3, 97-300 Piotrków Trybunalski

• 27.11 – 8.12 2023

Miejska Biblioteka Publiczna im. Józefa A. i Andrzeja S. Załuskich w Radomiu
ul. Piłsudskiego 12, 26-600 Radom

• 11.12 – 22.12 2023

Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. ks. prof. Włodzimierza Sedlaka w Skarżysku-Kamiennej
ul. Towarowa 20, 26-110 Skarżysko-Kamienna

• 27.12 – 12.01 2023/2024