Zapraszamy do zapoznania się z kolekcją unikatowych obiektów i poszerzenia znajomości historii piśmiennictwa na warsztatach Skarby Biblioteki Narodowej, organizowanych w Pałacu Rzeczypospolitej. Adresatami zajęć warsztatowych są dzieci (od 5 roku życia) oraz grupy młodzieży pod opieką szkolnych wychowawców.

Celem spotkań jest przekazanie uczestnikom fascynujących informacji o naszej przeszłości w sposób atrakcyjny, przystępny i angażujący. Uczestnicy będą mieli okazję nie tylko poszerzyć swoją wiedzę na temat ważnych wydarzeń i postaci historycznych, ale również wyrazić ją i utrwalić w formie własnych prac plastycznych. Dzięki połączeniu edukacji z twórczością warsztaty przyczynią się do głębszego zrozumienia historii oraz rozwijania umiejętności artystycznych uczestników zajęć.

Zajęcia odbywają się w każdy piątek o godzinie 11:00, 13:00 i 15:00. Udział jest bezpłatny,  a  żeby się na nie zapisać, wystarczy uzupełnić formularz. Zapraszamy dzieci (od 5 roku życia) oraz młodzież w grupach koordynowanych przez szkolnych opiekunów.

Warsztaty prowadzi Dominika Kowalczyk – absolwentka Wydziału Nauk Historycznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Od 2022 roku jest pracownikiem Biblioteki Narodowej. Początkowo zajmowała się katalogowaniem dziedzinowym z zakresu historii. Od 2024 roku pracuje w Zakładzie Udostępniania Zbiorów, oprowadza wycieczki i koordynuje działania związane ze zwiedzaniem Pałacu Rzeczypospolitej.

Prosimy o zapoznanie się z tematyką warsztatów, których problematyka w poszczególnych miesiącach jest dostosowana do wydarzeń historycznych. Jedynie warsztaty Rękodzieło Czasu – historia Kalendarium paryskiego dostępne są w każdym miesiącu.

Temat warsztatów: Rękodzieło Czasu – historia Kalendarium paryskiego
Opis warsztatów: Zajęcia mają na celu stworzenie spersonalizowanych kalendarzy. Uczestnicy zapoznają się z historią Kalendarium paryskiego, a następnie stworzą własne wersje, które będą odzwierciedlać ich pasje, zainteresowania lub wyjątkowe wspomnienia. Poprzez wykorzystanie przez uczestników technik malowania, wycinania czy kolażu zajęcia warsztatowe będą łączyć sztukę z elementami rzemiosła.
Cel warsztatów: Zapoznanie uczestników z historią Kalendarium paryskiego. Rozwój kreatywności i zdolności manualnych. Stworzenie spersonalizowanego kalendarza.

Przebieg warsztatów

1. Wprowadzenie do tematu
   • Zapoznanie z historią kalendarium paryskiego.
2. Wspólna burza mózgów
   • Co chcielibyśmy osiągnąć w nadchodzących miesiącach? Jakie cele warto zapisać?
3. Praca twórcza
   • Każdy uczestnik stworzy własny kalendarz, korzystając z materiałów takich jak: papier, farby, klej, flamastry, nożyczki, taśma, bibuła.
4. Prezentacja i podsumowanie
   • Wspólna analiza wykonanych prac, omówienie, co warto zapisać na nadchodzące miesiące.

Zakończenie warsztatów i refleksja
Warsztaty i lekcje mają na celu nie tylko rozwijanie kreatywności uczestników, ale również umożliwienie im głębszego zrozumienia historii i kultury, łącząc wiedzę z zakresu sztuki, literatury, a nawet prawa. Propozycje te oferują różnorodne podejścia do pracy twórczej – zarówno indywidualnej, jak i grupowej, pozwalają na refleksję, planowanie oraz wyrażenie swoich przemyśleń w formie artystycznej.

Marzec

Temat warsztatów: Kodeks supraski – tajemnice z X wieku
Cel warsztatów: Zapoznanie uczestniczących w zajęciach dzieci z Kodeksem supraskim oraz jego historią. Przekazanie wiedzy historycznej, a także umożliwienie im wyrażenia tej wiedzy w realizowanych zadaniach plastycznych.

Przebieg warsztatów

1. Wprowadzenie do tematu
   • Zajęcia warsztatowe poprzedzi krótka prezentacja obiektów eksponowanych na wystawie stałej w Pałacu Rzeczypospolitej. Prowadząca warsztaty wskaże wybrane najstarsze księgi średniowieczne, skupiając się głównie na tych spisanych cyrylicą w języku staro-cerkiewno-słowiańskim i wyjaśniając, czym jest Kodeks supraski, a także wchodzące w skład rękopisu żywoty świętych i nauki Ojców Kościoła. Zdefiniowane zostaną takie pojęcia, jak: mineja, język staro-cerkiewno-słowiański, prawosławny kalendarz liturgiczny.
2. Wprowadzenie w zagadnienia plastyczne związane z Kodeksem
   • Po części edukacyjnej uczestnicy przechodzą do sali warsztatowej. Prowadząca przedstawi dzieciom temat do samodzielnego wykonania – „Pisanie jak w średniowieczu”.
   • Prowadząca warsztaty pokaże przykłady zapisów z Kodeksu supraskiego, na których dokładnie widać litery oraz materiał ilustracyjny z  przygotowanym alfabetem staro-cerkiewno-słowiańskim.
3. Tworzenie prac plastycznych
   • Uczestnicy, korzystając z wcześniej przygotowanych materiałów plastycznych, będą mieli za zadanie stworzenie wymyślonego przez siebie tekstu lub zapisaniu własnego imienia za pomocą liter z alfabetu staro-cerkiewno-słowiańskiego.
4. Prezentacja i omówienie prac
   • Po zakończeniu pracy dzieci zaprezentują swoje dzieła. Każde z nich opowie, co przedstawia jego obrazek i co je zainspirowało. Prowadząca odwoła się do treści oraz historii Kodeksu supraskiego i w nawiązaniu do historycznego kontekstu skomentuje wybrane elementy plastyczne.

Zakończenie warsztatów i refleksja
Prowadząca zachęci dzieci do zastanowienia się, co najbardziej podobało im się w pracy związanej z Kodeksem supraskim oraz co zapamiętały z lekcji historii. Podkreśli, jak dobrym narzędziem w wyrażaniu emocji może być twórcza praca manualna, a  także jakie ma ona znaczenie w utrwalaniu wiedzy historycznej.

Kwiecień

Temat warsztatów: Koronacja Bolesława Chrobrego – początek potęgi Polski!
Cel warsztatów: Zapoznanie uczestniczących w zajęciach dzieci z wydarzeniami związanymi z koronacją Bolesława Chrobrego i stworzenie okazji do wprowadzenia ich w fascynujący świat średniowiecznej historii Polski. Przedstawienie roli kronik i roczników w badaniu historii średniowiecza. Rozbudzenie zainteresowania historią Polski i średniowiecznymi tradycjami.

Przebieg warsztatów

1. Wprowadzenie do tematu
   • Zajęcia warsztatowe poprzedzi krótka prezentacja obiektów eksponowanych na wystawie stałej w Pałacu Rzeczypospolitej. Prowadząca warsztaty zaprezentuje najstarsze księgi średniowieczne, skupiając się na rocznikach i kronikach, oraz przedstawi krótki życiorys Bolesława Chrobrego, opowie o koronacji władcy, a także o uwzględnionej w Roczniku świętokrzyskim dawnym dacie jego śmierci. Skieruje do dzieci pytania: „Co wiecie o średniowiecznych władcach Polski?”, „Czym różnił się sposób życia ludzi w średniowieczu od dzisiejszego?”.
2. Zajęcia warsztatowe – „Koronacja Bolesława Chrobrego – tworzenie korony władcy”
   • Po części edukacyjnej uczestnicy przechodzą do sali warsztatowej. Prowadząca przedstawia dzieciom zadanie  wykonania korony króla i udostępnia im wcześniej przygotowane materiały plastyczne.
   • Po wykonaniu koron, każdy uczestnik warsztatów zaprezentuje i omówi swoje dzieło.
3. Podsumowanie
   • Na koniec warsztatów dzieci wezmą udział w quizie na temat wydarzeń związanych z koronacją Bolesława Chrobrego i średniowiecznymi kronikami (w zależności od wieku prowadząca przygotuje krzyżówkę lub wykreślankę z hasłami dotyczącymi omawianego tematu).

Na koniec warsztatów dzieci wezmą udział w quizie na temat wydarzeń związanych z koronacją Bolesława Chrobrego i średniowiecznymi kronikami (w zależności od wieku dzieci prowadząca przygotuje krzyżówkę lub wykreślankę z hasłami dotyczącymi omawianego tematu).

Zakończenie warsztatów i refleksja
Prowadząca zachęci dzieci do zastanowienia się, jakie były najważniejsze wydarzenia związane z koronacją Chrobrego, co udało im się zapamiętać,  co było ciekawego w pracy z kronikami i rocznikami. Warsztaty nie tylko przybliżą dzieciom postać Bolesława Chrobrego i koronację,  ale także rozwiną ich zdolności analityczne (poprzez pracę z tekstami źródłowymi) oraz kreatywność (przez tworzenie własnych kronik).

Maj

Temat  warsztatów: Konstytucja 3 maja – historia, symbolika i wartości
Cel warsztatów: Zapoznanie uczestniczących w zajęciach dzieci z podstawowymi informacjami o Konstytucji 3 maja.

Przebieg warsztatów

1. Wprowadzenie do tematu
   • Zajęcia warsztatowe poprzedzi krótkie wprowadzenie dotyczące wystawy stałej w Pałacu Rzeczypospolitej. Prowadząca warsztaty opowie historię Pałacu w czasach zaborów, zaprezentuje zwiedzającym oryginał Konstytucji 3 maja i wyjaśni jej znaczenie w historii Polski, dostosowując swoją wypowiedź do wieku zwiedzających. Nawiąże też do symboli narodowych związanych z Konstytucją, takich jak flaga czy godło oraz omówi zmiany w traktowaniu tych symboli na przestrzeni lat.
2. Zajęcia warsztatowe
   • Dzieci, wykorzystując przygotowane materiały plastyczne rysują lub malują flagę Polski i tworzą własne interpretacje symboli narodowych, np. orła, flagi lub godła Polski z odciskami rączek – wykonując odciski dłoni, dzieci mogą stworzyć skrzydła orła, a następnie dodać koronę, dziób i szpony. Prowadząca warsztaty zaprezentuje, jak w historii zmieniały się flaga i godło.
   • Wspólna rozmowa o znaczeniu tych symboli w kontekście konstytucji i historii.
3. Dyskusja: „Dlaczego Konstytucja 3 maja jest ważna?”
   • Celem dyskusji jest  zrozumienie współczesnego znaczenia Konstytucji 3 maja.
   • Uczestnicy zastanowią się, co oznacza dla nas, że mamy konstytucję i dlaczego warto znać historię swojego kraju. Zapoznają się, jak Konstytucja 3 maja wpłynęła na późniejszy rozwój Polski i porozmawiają o podstawowych wartościach zawartych w Konstytucji.

Zakończenie warsztatów i refleksja
Podsumowaniem zajęć będzie krótkie powtórzenie najważniejszych faktów o Konstytucji 3 maja. Dzieci odpowiedzą na kilka prostych pytań, np.: „Co to była Konstytucja 3 maja?”, „Dlaczego uchwała ta jest tak ważna?”. Na zakończenie dzieciom zostaną wręczone  dyplomy lub pamiątkowe znaczki z pieczątką Pałacu Rzeczypospolitej  z okazji udziału w warsztatach.

Czerwiec

Temat warsztatów: „Kazania świętokrzyskie” w sztuce
Cel warsztatów: Zapoznanie dzieci z Kazaniami świętokrzyskimi oraz ich historią. Przekazanie wiedzy historycznej, a także umożliwienie im wyrażenia tej wiedzy poprzez sztukę.

Przebieg warsztatów

1. Wprowadzenie do tematu
   • Zajęcia warsztatowe poprzedzi krótka prezentacja obiektów eksponowanych na wystawie stałej w Pałacu Rzeczypospolitej. Prowadząca warsztaty zaprezentuje najstarsze księgi średniowieczne, skupiając się głównie na Kazaniach świętokrzyskich, i wyjaśni, czym ogólnie jest kazanie jako gatunek literatury stosowanej. Podkreśli, że w Kazaniach świętokrzyskich często pojawiały się opowieści z życia świętych, a także ważne wydarzenia historyczne.
2. Wprowadzenie w zagadnienia plastyczne związane z Kazaniami
   • Po części edukacyjnej uczestnicy przechodzą do sali warsztatowej. Prowadząca przedstawi dzieciom temat do wykonania – dzieła plastyczne inspirowane Kazaniami świętokrzyskimi. Może to być obrazek przedstawiający scenę z kazania, postać np. świętej Katarzyny lub św. Michała albo elementy natury, które pojawiały się w kazaniach, jak lasy, góry, czy symboliczne elementy świętości.
   • Prowadząca pokaże przykłady ilustracji związanych z tematyką religijną, np.: przedstawienia świętych, symboli natury, sceny.
3. Tworzenie prac plastycznych
   • Dzieci dostają kartki papieru i materiały plastyczne. Zostaną poproszone o stworzenie ilustracji lub kolażu, które przedstawiają wizję kazania, jakie mogłoby mieć miejsce według ich wizji.
   • Pomocne wskazówki:
     • Można zaprojektować scenę z kazania w kościele, pokazując kaznodzieję, wiernych, a także sceny biblijne.
     • Można narysować lokalny krajobraz (np. Gór Świętokrzyskich lub klasztor na Łysej Górze).
     • Można stworzyć kolaż z elementami religijnymi i historycznymi.
   • Dzieci mogą wykonać również wspólne dzieło, które będzie ilustracją do jednego z kazań, przedstawiając fragment biblijny, który zainspirował autora.
4. Prezentacja i omówienie prac
   • Po zakończeniu zajęć dzieci zaprezentują swoje prace. Każde z nich opowie, co przedstawia jego obrazek i co je zainspirowało. Prowadząca odwoła się do treści kazania i w nawiązaniu do historycznego kontekstu skomentuje wybrane elementy plastyczne.

Zakończenie warsztatów i refleksja
Prowadząca zachęci dzieci do zastanowienia się, co najbardziej podobało im się w pracy związanej z Kazaniami świętokrzyskimi. Podkreśli, jak dobrym narzędziem w wyrażaniu emocji może być twórcza praca manualna, a także jakie ma ona znaczenie w utrwalaniu wiedzy historycznej.