Afisz / Poster
Niepozorny afisz eksponowany na wystawie stałej w Pałacu Rzeczypospolitej jest jednym z najważniejszych symboli odzyskania przez Polskę niepodległości. Od tej decyzji, czyli przekazania przez Radę Regencyjną władzy wojskowej Józefowi Pisłudskiemu, rozpoczyna się proces odradzania się państwa polskiego po 123 latach zaborów. W setną rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę afisz został wpisany na Krajową Listę Programu UNESCO Pamięć Świata.
Pod tekstem afisza widnieje datacja: Warszawa, 11 listopada 1918 r. Data ważna nie tylko dla Polski, ale także dla Europy. Tego dnia w wagonie kolejowym w lesie Compiègne podpisany został rozejm kończący Wielką Wojnę. Wszyscy trzej zaborcy wyszli z niej pokonani. Rosja była ogarnięta rewolucją bolszewicką i wojną domową. Cesarstwo Niemieckie przestało istnieć – w Niemczech trwała rewolucja listopadowa, cesarz Wilhelm II Hohenzollern stracił władzę. Monarchia upadła także w Austro-Węgrzech. Wieloetniczne państwo Habsburgów uległo rozpadowi.
Józef Pisłudski przyjechał do Warszawy 10 listopada. Formalnie władzę w tzw. Królestwie Polskim sprawowała wówczas Rada Regencyjna. Królestwo Polskie zostało powołane do życia na mocy aktu 5 listopada 1916 roku. Był to twór polityczny całkowicie podległy niemieckim i austro-węgierskim władzom okupacyjnym. Od października 1917 roku na jego czele stała trzyoosobowa Rada Regencyjna. W jej skład weszli: arcybiskup Aleksander Kakowski, hrabia Józef Ostrowski i książę Zdzisław Lubomirski, których podpisy znajdują się na afiszu.
Rada przejęła część funkcji administracyjnych, a także nadzór nad szkolnictwem i sądownictwem. Podejmowała próby uniezależnienia się od władz okupacyjnych, starając się realizować suwerenną politykę. W związku z sytuacją na froncie zachodnim 7 października proklamowała niepodległości Królestwa Polskiego w formie Orędzia Rady Regencyjnej do Narodu Polskiego. Rada nie cieszyła się jednak ani uznaniem na Zachodzie, gdzie działał Komitet Narodowy Polski Romana Dmowskiego, ani zaufaniem społeczeństwa polskiego, które za męża opatrznościowego uznawało Józefa Pisłudskiego.
Dlatego dzień po przyjeździe Piłsudskiego do Warszawy Rada przekazała mu zwierzchność nad wojskiem, a 14 listopada rozwiązała się, oddając Piłsudskiemu wszystkie swoje kompetencje. Był to wyjątkowy akt dobrowolnego zrzeczenia się władzy dla dobra Polski. Decyzja Rady umożliwiła Piłsudskiemu rozpoczęcie długiego i żmudnego procesu tworzenia struktur państwowych.
This modest poster, part of the permanent exhibition at the Palace of the Commonwealth, is in fact one of the most important symbols of Poland’s regaining of independence after 123 years of the Partitions. The decision by the Regency Council to transfer military power to Piłsudski marks the beginning of the rebirth of the Polish state. On the 100th anniversary of Poland regaining independence, the poster was inscribed on the Polish National List of the UNESCO Memory of the World Register.
The poster bears the date 11 November 1918 – an important date not just for Poland, but for the whole of Europe. On that day, in a railway carriage in the Forest of Compiègne, the Armistice ending the Great War was signed. All three powers occupying Poland were defeated: Russia was in the grip of the Bolshevik revolution and civil war; the German Empire ceased to exist – the November Revolution was underway and Emperor Wilhelm II had been overthrown; and the Austro-Hungarian monarchy had collapsed, with the disintegration of the multi-ethnic Habsburg state.
Józef Piłsudski arrived in Warsaw on 10 November. Formally, what was known at the time as the Kingdom of Poland – a political entity completely subordinate to the German and Austro-Hungarian occupying authorities, established on 5 November 1916 – was governed by the Regency Council. This had been set up in October 1917 and comprised three individuals: Archbishop Aleksander Kakowski, Count Józef Ostrowski and Prince Zdzisław Lubomirski. Their names appear as signatories alongside Piłsudski’s at the bottom of the poster.
The Regency Council was responsible for certain administrative functions in the Kingdom of Poland, as well as supervising education and the judiciary. It attempted to become independent of the occupying authorities, striving to pursue a sovereign policy. In view of the situation on the Western Front, on 7 October it proclaimed the independence of the Kingdom of Poland in the Message of the Regency Council to the Polish Nation. However, the Council did not enjoy recognition in the West, where Roman Dmowski’s Polish National Committee was active, nor the trust of the Polish people, who considered Piłsudski their “providential leader”.
Accordingly, the day after Piłsudski arrived in Warsaw, the Regency Council transferred authority over the army to him, and on 14 November it dissolved, giving Piłsudski all its powers – an exceptional act of voluntary relinquishment of power for the good of Poland. The Council’s decision enabled Piłsudski to begin the long and arduous process of building state structures.